Dek je tafel anders en val af: 3 praktische tips!

En? Hoe gaat het met je goede voornemens? Een veelgenoemd voornemen voor 2012 was om een aantal kilo’s af te vallen. Vorig jaar schreef ik al waarom het zo lastig is om deze goede voornemens waar te maken (http://bit.ly/yzNMfe). De eerste maand van het nieuwe jaar is bijna voorbij en ik gok zo dat een aantal mensen wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Hieronder drie simpele tips om af te vallen!

Tip 1: Gebruik kleine borden en smalle glazen

Uit onderzoek is gebleken dat we geneigd zijn om op te eten wat we voor ons hebben, onafhankelijk van hoeveel honger we hebben. In een Amerikaans experiment kreeg de helft van de proefpersonen een normale kom soep en de andere groep een figuurlijk bodemloze soepkom. Bij deze laatste groep werd tussentijds de soep  met een slangetje bijgevuld zonder dat zij het doorhadden. Na twintig minuten bleken deze proefpersonen maar liefst 73% meer soep te eten! Bovendien schatten ze later in dat ze evenveel calorieën hadden gegeten als de rest en gaven ze niet aan dat ze voller zaten. Een soortgelijk effect vond men bij de vorm van een drinkglas, mensen schenken 37% minder vloeistof in een lang smal glas dan in een laag breed glas.

Tip 2: Neem een grote vork

De volgende tip ligt een beetje in het verlengde van de grootte van de kom of het glas. Ook de grootte van het bestek blijkt namelijk van invloed te zijn. In een experiment in een restaurant bleek dat mensen minder aten wanneer zij een grote vork hadden om mee te eten. In dit onderzoek vonden ze geen significant effect van een groter mes. Dit is te verklaren doordat het gebruiken van een grote vork het idee geeft dat je veel eet (je mond is sneller vol door die grote vork).

Tip 3: Schaf een rood servies aan

In een eerdere blog schreven we al over het effect van de kleur rood (http://bit.ly/ik2B0v). Rood zorgt ervoor dat we een vermijdende houding krijgen. Als je wil afvallen kan een vermijdende houding naar eten weleens heel handig zijn! In een recent onderzoek dronken mannelijke studenten 44 procent minder thee wanneer het kopje een rood etiket had, dan wanneer het een blauw etiket had. Ook bij een rood bord bleken proefpersonen in dit onderzoek minder krakelingen te eten dan wanneer het bord blauw of wit was.

Is het zo simpel?
Een klein rood bord, grote vork en een smal glas, is het dan zo simpel? Helaas moet ik je wel een beetje teleurstellen. Door het lezen van deze tips ben je je bewust geworden van het effect van deze tips. De kans bestaat dus dat je, omdat je denkt dat je met een kleiner bord minder eet, juist meer gaat opscheppen. Wil je er echter op subtiele wijze aan bijdragen dat je huisgenoten/partner/kinderen minder gaan eten, dan weet je wat je te doen staat!

"Let's do it!": effectieve campagne!

Dit filmpje uit 2008 laat zien dat het mogelijk is om met een sterk initiatief mensen aan te zetten om iets te doen wat ze anders niet zomaar zouden doen. "Let's do it!" is de grootste campagne in Estland ooit en met effect! Werk wat de overheid normaal 3 jaar zou duren, heeft een team van gedreven mensen in een dag voor elkaar gekregen. Maar liefst 50.000 mensen ruimden in 5 uur 10.000 ton zwerfvuil op! 

Slim communiceren over ongewenst gedrag

Een van de vragen die ons vaak voorgelegd wordt is: hoe communiceren we slim over ongewenst gedrag? Het principe van sociale bewijskracht speelt hierbij een belangrijke rol. Wanneer je communiceert dat de meerderheid het gewenste gedrag (niet) vertoont, bestaat de kans dat anderen dit voorbeeld juist zullen volgen. Daarbij blijkt het verschil te maken of het ongewenste gedrag vertoond wordt door mensen uit jouw ingroup of door ‘anderen’, de outgroup…

Vals spelen

In een experiment lieten onderzoekers een groep studenten een test doen. De studenten kregen een zak met tien dollar en moesten zichzelf voor elk goede antwoord 50 cent geven. Wanneer ze klaar waren met de test moesten ze het verdiende geld  meenemen en de rest achterlaten. In de controle conditie, waarbij geen manipulaties werden gedaan, bleek een deel vals te spelen. De valsspelers vertrokken met meer geld dan dat ze goede antwoorden hadden gegeven. De onderzoekers waren echter benieuwd of het gedrag zou veranderen wanneer mensen zien dat iemand anders uit de groep vals speelt. In de manipulatie condities deed een handlanger van de onderzoekers zogenaamd ook mee aan de test. Deze handlanger speelde overduidelijk vals, want na veel te korte tijd zei hij hardop dat hij klaar was en nam de volledige zak geld mee. De vraag was nu: gaan de anderen hierdoor meer of minder vaak vals spelen?

Ingroup of outgroup

Een van de manipulaties van het onderzoek was de trui die de valsspeler droeg. In de ene conditie droeg hij een trui van de universiteit waar het experiment plaats vond en in de andere conditie de trui van de rivaliserende universiteit uit dezelfde stad. Wat gebeurde er nu met het gedrag van de studenten? Wanneer de valsspeler tot de ingroup hoorde (hij draagt ‘onze’ trui) had dit een groot effect op het gedrag van de rest: iedereen speelde vals! Het valsspelen van het lid van de eigen groep, bleek het valsspelen tot de norm van de groep te maken. Wanneer de valsspeler echter de trui van de ‘vijand’ droeg, was het een ander verhaal: juist minder mensen dan in de controle conditie speelde vals! Een verklaring hiervoor vinden we in het feit dat de studenten niet wilden zijn zoals hun rivaal en zich daarom juist anders gingen gedragen.

In de praktijk

Dit principe is te vertalen naar de praktijk door rekening te houden met de in- en outgroup van de mensen die je wilt bereiken. Communicatie over ongewenst gedrag van de outgroup kan ertoe leiden dat de groep die je wil bereiken moeite gaat doen om ‘niet zo te zijn als zij’, waardoor je het gewenste gedrag kunt bereiken!

De nationale IQ test: battle of the sexes!

Woensdag 18 januari is het weer tijd voor de Nationale IQ test op BNN. Het thema van dit jaar is mannen tegen de vrouwen. De zaal bestaat uit een mannenvak met hardlopers, loodgieters, homo’s en players (ik bedenk dit niet) en een vrouwenvak met Zumba-danseressen, feministen, dispuutgenootjes en receptionisten, tja... 

De IQ test

Allereerst is de IQ test natuurlijk een lastig begrip. Anders dan bij exacte wetenschappen zijn psychologische fenomenen een stuk lastiger hard te maken. Want wat is intelligentie? Jarenlang is er al discussie over deze vraag en zijn er verschillende tests om intelligentie te meten. De IQtest (Intelligentie Quotiënt) is de meest bekende, maar ook deze test heeft verschillende verschijningsvormen. Het IQ wordt gemeten door te testen op een aantal dimensies, waaronder: verbale, technische en numerieke intelligentie. Jouw IQ score geeft vervolgens aan hoe jij scoort op de test in vergelijking met het deel van de bevolking in jouw leeftijdsgroep. Een belangrijke kanttekening aan de IQ test is dat het een moment opname is en dat je het maken van de tests kunt trainen zodat je er beter in wordt. 

Battle of the sexes

Dat over de IQ test op zich, dit jaar bekijkt het programma (niet wetenschappelijk natuurlijk) of er een verschil is tussen mannen en vrouwen. Een bekend verschil tussen mannen en vrouwen is natuurlijk het ruimtelijk inzicht. Ik was laatst op vakantie en werd er weer mee geconfronteerd. Tijdens het winkelen liep ik met de andere dame regelmatig de verkeerde kant op, terwijl de aanwezige heren ons aan het eind van de dag met gemak terug loodsten naar de parkeergarage. 

Grijze materie

Uit een MRI studie van een Amerikaanse neuroloog is gebleken dat (hoog intelligente) mannen en vrouwen even intelligent zijn, maar dat hun hersens wel anders ontwikkeld zijn. Als je een bepaald deel van de hersens meer gebruikt, ontwikkelt dit deel zich beter. In de scan zagen de onderzoekers dat de mannen in de studie vooral een goed ontwikkelde grijze stof in de pariëtale kwab hadden. Dit deel verwerkt zintuigelijke prikkels. Bij vrouwen was de grijze en witte stof in de frontale kwab juist beter ontwikkeld. In het frontale gedeelte zit ons taalgebied.

In een intelligentie test komt dit tot uiting in bijvoorbeeld een taak voor het ruimtelijk inzicht. Mannen kunnen het voorwerp beter draaien in gedachten, zodat ze het antwoord op de vraag sneller weten. Vrouwen scoren weer beter op taal vragen. Ben benieuwd hoe de receptionistes en loodgieters het doen...

Donor worden: ja of nee?

Ik was erg fanatiek: op mijn veertiende wilde ik perse donor worden. Dat ging toen nog lekker knullig via een papiertje. Belachelijk vond ik het wanneer iemand geen donor wilde worden. Je was toch al overleden, wat maakt jou dat nou uit. Misschien kort door de bocht beredeneerd, maar een beetje fanatisme in de puberteit is niemand vreemd.

Evolutie

Ik vond het dan ook een erg goede zaak dat de donorcampagne evolueerde. Dingen werden digitaal, de marketing werd beter en zowat alle technieken uit de sociale psychologie zag ik in de PR voorbij komen. Neem bijvoorbeeld de vier muren techniek. Dit is een techniek die bestaat uit vier vragen, waarbij elke vraag een muur symboliseert die je als het ware steeds meer inbouwen.

Bovenstaande digitale banner van de donorcampagne bestaat uit vier plaatjes die elkaar afwisselen. De eerste drie plaatjes bestaan uit vragen die bijna iedereen met 'ja' zal beantwoorden. Tuurlijk zijn we liever gezond dan ziek en iemands leven redden zullen we ook niet nalaten. En dan komt de laatste vraag: wil je donor worden. Tja, eigenlijk hebben we door het beantwoorden van die eerste drie vragen onszelf al vastgezet. Nu zouden we ineens wel heel inconsistent zijn wanneer we geen donor willen worden. Krachtige techniek dus, die vier muren techniek. 

Handige marketing

Ook van sociale bewijskracht maken ze optimaal gebruik. Ze kun je via Facebook en Twitter makkelijk aan iedereen kenbaar maken dat je donor bent. Je kunt zelfs eigen campagnemateriaal via de website maken en deze zelf verspreiden. Ze worden steeds slimmer, die reclamemensen...

Machtig of gewoon een eikel?

Deze blog gaat over machtige mensen, maar misschien ook wel over eikels... Hier kan ik dat wel zeggen, de eikels die ik bedoel lezen deze blog toch niet ‘want ze weten alles al’. Je kent ze vast wel, het zijn vaak mannen die te laat komen zonder excuus, uit de hoogte doen en waarbij je van goede huize moet komen wil je ook iets kunnen vertellen. Wat blijkt? Deze types dichten we -juist door deze asociale gedragingen- ook nog eens meer macht toe…

Norm-overschrijdend gedrag

In de psychologie noemen we asociale gedragingen ‘norm overschrijdend gedrag’. De norm is wat de meeste mensen (het woord zegt het al) normaal vinden. Een voorbeeld is te laat komen, dat hoort niet en mensen die dat wel doen vinden we asociaal. We wijten dat trouwens vaak aan de persoon zelf (die laatkomer) en niet aan de omgevingsfactoren (een vertraagde trein), maar dat is weer wat anders. Opvallend is dat mensen met macht vaak de normen overschrijden; ze komen te laat, praten door je heen en nemen hun telefoon op in gezelschap (zij zijn immers heeeeel belangrijk).

Hoe komt dat?

Op de een of andere manier is het een zichzelf in stand houdend iets; mensen met macht nemen en krijgen de ruimte om normen te doorbreken. We zijn bijna verbaasd als de directeur zijn telefoon niet opneemt en zich excuseert dat hij te laat is. En het blijkt ook andersom te werken: van mensen die asociaal zijn, denken we ook dat ze machtig zijn. Uit onderzoek van een Amsterdamse psycholoog bleek dat we door norm overschrijdende gedragingen denken dat mensen meer macht hebben. Proefpersonen moesten naar een filmpje kijken waarin een man een kroeg binnen kwam en vervolgens nonchalant de as van zijn sigaret boven de grond aftikte en zijn benen op de stoel naast hem legde. Ook tegen de bediening was de man behoorlijk horkerig. Andere proefpersonen keken naar een filmpje waarin diezelfde man zich juist keurig gedroeg. Na afloop bleken de proefpersonen die het norm overschrijdende filmpje hadden gezien te denken dat de man een machtig persoon was. Bij de beleefde versie dachten proefpersonen dat significant minder vaak. Naast filmpjes werd dit ook in een echte situatie getest. En ook live werd de asociale versie van de man machtiger ingeschat.

Een goed onderzoek om in je achterhoofd te houden als je weer eens zo’n type tegenover je hebt: is hij eigenlijk wel zo machtig of is het gewoon een eikel?

How to spot a liar?

Wist je dat er tussen de 10 en 200 keer tegen ons gelogen wordt op een random dag? Niet voor te stellen eigenlijk... Pamela Meyer vertelt in onderstaande TED talk over het hoe en waarom van liegen.

Gestalt

Wat psychologie studeren vooral zo leuk maakt, zijn de rare feitjes over ons eigen functioneren. Had je eerst nog waanideeën over hoe uniek je wel niet was, na de opleiding is daar niks meer van over. Gedesillusioneerd lopen we met de ziel onder onze armen rond...

Een voordeel?

Maar hoe zielig wij psychologen ook zijn, op verjaardagen kunnen we in ieder geval de blits maken met onze kennis. Wat nou keuzes maken op grond van een bewuste en realistische afweging? Helemaal niks van waar! Je ziet de gezichten van mensen vol ongeloof om je heen. Hah, net goed!

Wat het altijd goed doet? De gestaltpsychologie; de psychologie van de perceptie waarbij 1+1 drie is. Neem bijvoorbeeld dit figuur:

Wat zien we? Objectief bekeken, zien we drie donkere cirkels waar een hap uit is genomen en drie driehoekjes bestaande uit lijntjes. Maar wat we vooral zien is een witte grote driehoek. Apart eigenlijk, want die driehoek bestaat feitelijk niet. Desondanks lijkt de driehoek bijna uit de achtergrond te springen. Hoe dit heet? Reification: wat we ervaren te zien bestaat uit meer dan enkel de individuele delen waaruit het figuur is opgebouwd.

Gestalt in de praktijk

Naast immens populair zijn op feestjes, hebben we nog een voordeel: reclames snappen we meteen. Denk maar niet dat we ons er in laten luizen door een slimme reclameman die de principes van Cialdini volop inzet (althans, dat is onze ijdele hoop...). Ook de principes van de gestaltpsychologie zien we ineens overal en nergens opduiken. 

De vijf principes zijn: 
1. proximity (wanneer iets dichtbij elkaar gepositioneerd is, nemen we de aparte onderdelen als een groep waar), 
2. similarity (objecten met eenzelfde vorm nemen we als een groep waar), 
3. closure (een object zien we als compleet en af, ook al is het object niet helemaal gesloten), 
4. continuity (objecten worden als een groep waargenomen doordat ze een doorgaande beweging vormen), 
5. figure ground (objecten waarbij we twee verschillende soorten figuren kunnen waarnemen door de schifting van voor- naar achtergrond).

 
Herken jij ze?