Stereotype threat: vrouw als bondscoach?

Het was het weekend van de stereotypering van de vrouw. Politicoloog Ewoud Butter opperde dit weekend in zijn blog een nieuwe bondscoach voor het Nederlands elftal: Vera Pauw, voorheen succesvol bondscoach van de Nederlandse dames, maar vooral trending omdat ze een vrouw is. Verder was er ophef over de nieuwe site van de Europese Commissie met als doel meer vrouwen te werven voor de exacte wetenschap. De roze lippenstift look van de website en het bijbehorende filmpje riepen nogal wat reacties op.   

Stereotype threat

Stereotypes zorgen niet alleen voor vooroordelen, maar worden ook versterkt doordat we er allemaal in geloven. Uit onderzoek blijk dat wanneer mensen zich er bewust van zijn dat zij tot een bepaalde stereotype groep behoren (bv. dom blondje) onzeker worden wanneer zij in een situatie komen waar de vaardigheden behorend bij dat stereotype relevant zijn (bv. bij een intelligentietest).

Experiment

Om dit principe te onderzoeken werd een experiment opgezet met donkere en blanke proefpersonen. De proefpersonen kregen de opdracht om een golf clinic te volgen waarbij ze gescoord werden op hun capaciteiten. In de ene groep eindigde de instructie met de boodschap dat de nadruk lag op de atletische kwaliteiten en in de andere groep op sport-strategisch vlak. Nu hoef ik waarschijnlijk niet uit te leggen welke groep wanneer beter scoorde; daar zijn de stereotypen bekend genoeg voor. De stereotypes hadden effect op het geloof dat de proefpersonen hadden in hun eigen kunnen en werd op deze manier een selffulfilling prophecy.


Effecten in dagelijks leven
Deze bedreiging van het stereotype blijkt uit onderzoek in vele situaties een rol te spelen. Zo geven vrouwen een meer liberaal antwoord als hun politieke mening gevraagd wordt door een andere vrouw dan wanneer een man de vraag stelt. Uit ander onderzoek blijkt dat als je mannen alert maakt op het man zijn, zij beter presteren op een wiskunde test en vrouwen andersom slechter. Een manier om dit te voorkomen is om de demografische vragen in een test aan het eind te stellen, zo voorkom je invloed van de sterotype threat op de test prestaties. 

Vrouwenvoetbal

Een test is een gecontroleerde setting, maar ook bij het keuze voor studie en sport, speelt de stereotype threat een rol. Het stereotype is dat vrouwen niet kunnen voetballen, het is dan niet raar als een groot deel van de vrouwen bij de eerste balaanraking denken: zie je wel dit kan ik niet. Hetzelfde geldt voor de beta vakken op school, dat is niets voor meisjes. Daarbij komt dat de omgeving, wij allemaal dus, deze stereotypen versterken. Wiskundeleraren blijken jongens zelfs onbewust meer te stimuleren dan meisjes. Zoals Vera Pauw zelf al zei in reactie op de blog: “Als Van Marwijk Huntelaar op de bank zet levert dat veel kritiek op, maar als een vrouw dat doet is het prijsschieten".